Odpowiednia profilaktyka w zakresie niedosłuchu i wad wymowy pozwala na szybkie rozpoznanie ubytków i właściwego leczenia, odpowiedniego do stanu pacjenta, jego wieku i możliwości. Wczesna interwencja u dzieci polega na konsultacji logopedycznej dzieci, które po ukończonym roku nie gaworzą i nie wypowiadają ani jednego słowa, ciągów sylab. Wizyta u logopedy nie zawsze jest wystarczająca, zwłaszcza u dzieci starszych, kiedy mowa jest opóźniona, wówczas zleca się również konsultację audiologiczną celem wykluczenia niedosłuchu, często idącego w parze z opóźnieniem mowy i problemami z nabyciem tej umiejętności. Dzieci kilkuletnie są szczególnie narażone na problemy ze słuchem z uwagi na częste infekcje, także uszu. Specjalistyczne badania pozwalają na diagnostykę aparatu słuchu, jak i mowy. Niekiedy przyczyną problemów z mową jest napięcie mięśniowe i wykształcenie się połączeń nerwowych odpowiadających za rozwój mowy u dziecka kilkuletniego. Również dzieci obciążone genetycznie powinny skorzystać z kontroli logopedy i audiologa. Nie rzadko powodem wady wymowy u dziecka są przerośnięte migdały bądź wędzidełko wymagające podcięcia. Wczesne usunięcie przyczyny problemów z mową zapobiegnie z pewnością pogłębiającym się problemom w sferze poznawczej, psychicznej i relacji z otoczeniem. Podobnie w kwestii niedosłuchu szybka reakcja i kontrola głównie laryngologiczna pozwoli na usunięcie problemu i przywrócenie prawidłowego rozwoju aparatu słuchu u dziecka.
Zapobieganie wadom wymowy dotyka najbardziej wieku wczesnoszkolnego, kiedy dziecko nabiera umiejętności posługiwania się mową, wyraża siebie poprzez wypowiedziane treści, a także posiada najbardziej elastyczny aparat mowy w swym życiu. Wyćwiczenie poszczególnych nieprawidłowości pozwala na zachowanie poprawnej mowy na całe życie oraz wyeliminowanie złych nawyków mowy u ich początków. Wbrew pozorom gimnastyką dla języka nie są języki obce, które utrudniają jedynie rozwój mowy. W życiu dorosłym pojawiające się trudności w mówieniu mogą wynikać z przyczyn osłabienia mięśni, ubytków uzębienia, ale również nieleczonych wad wymowy z dzieciństwa. Kluczową kwestią w zapobieganiu powstawania zaburzeń mowy jest palenie papierosów, które wpływa na barwę głosu oraz struny głosowe umożliwiające wydawanie dźwięków w postaci ludzkiej mowy. W zdecydowanej większości przypadków leczenia wad wymowy u dorosłych terapia opiera się na doskonaleniu już wykształconej mowy, co zasadniczo różni terapię dziecięcą, kiedy to pod kontrolą logopedy dziecko dopiero uczy się mowy i nabywa umiejętność posługiwania się mową. Wtórna nauka mowy u dorosłych następuje zazwyczaj jako forma rehabilitacji po wszelkich urazach mechanicznych szczęki, jak również w wyniku porażenia, udaru mózgu, czy innych urazów i powikłań pooperacyjnych itp. Na leczenie wad wymowy w zasadzie nigdy nie jest zbyt późno, jednakże konieczna jest motywacja i mobilizacja do terapii logopedycznej. Opanowanie to podstawa w poprawnej mowie, odpowiednie układanie ust, szerokie ich rozwarcie oraz właściwe ruchy języka pozwalają na staranną wymowę, o czym niewiele osób wie, gdyż mówi niezwykle szybko,mechanicznie i odruchowo, bezdźwięcznie.