Wiele osób przeraża wizja badania słuchu, jednakże jest to badanie bezbolesne, przynajmniej w wersji podstawowej obejmującej sprawdzenie słyszenia mowy i typowych dźwięków. Wynikiem badania jest audiogram pokazujący na ile wrażliwe jest nasze ucho na dźwięki ciche, jak i głośne. Będąc w 100% zdrowym słuchowo powinniśmy doskonale słyszeć dźwięki tak zwane ciche, jak też bez problemu tolerować dźwięki głośne. Zaburzenia słuchu mogą dotyczyć nie tylko niedosłyszenia, ale również nadwrażliwości na dźwięk, wówczas pacjent słyszy bardzo ciche dźwięki, wręcz szmery, a także negatywnie reaguje na dźwięki głośne oraz charakterystyczne szeleszczenia, piski, syreny itp. Jak zbadać słuch najprościej? Badaniem podstawowym wykonywanym często przez lekarzy pierwszego kontaktu, pediatrów lub lekarzy medycyny pracy jest test słuchu na odległość. Pacjenta ustawia się wówczas tyłem do badacza w odpowiedniej odległości, w zależności od wieku pacjenta odległość wynosi od dwóch do pięciu metrów, po czym wypowiadane są różne ciągi słów o zróżnicowanym natężeniu głosu, barwie i poziomie głośności. Nawet tak podstawowe badanie może pomóc w diagnozie, a raczej rozpoznaniu ubytku słuchu, który ze swej natury ulega pogłębieniu stopniowemu w czasie.
O ile głuchota starcza dotyka osoby w podeszłym wieku i spowodowana jest naturalnym starzeniem się komórek słuchowych, to otoskleroza dotyka osoby młode. Pomimo, że w obliczu medycyny XXI wieku niedosłuch można leczyć,a także eliminować przez zastosowanie aparatu słuchowego przywracającego należyty poziom słyszenia, to schorzenia słuchu nie należą do typowych i powszechnie leczonych. Głuchota starcza przysparza problemów ze słyszeniem osobom po 50 roku życia, aczkolwiek to kwestia indywidualna, wiele osób po 80tce słyszy idealnie, a niektórym kłopoty ze słuchem zaczynają się bardzo wcześnie, na co mają wpływ geny, ale także styl życia, otoczenie itp. Niestety ogromnym zagrożeniem jest choroba atakująca osoby między 15 a 40 rokiem życia, czyli otoskleroza wymagająca interwencji chirurgicznej. Czekanie na samoistny zanik niedosłuchu jest błędnym przekonaniem, jej nieleczenie może spowodować całkowitą głuchotę. Otoskleroza wynika z trudności metabolicznej w układzie kostnym ucha wewnętrznego. Unieruchomienie strzemiączka to powód niedosłuchu, czasami również może dotyczyć młoteczka i kowadełka, aczkolwiek okienko owalne jest najczęstszą lokalizacją zmian. Poza niedosłuchem, najczęściej jednostronnym, występują takie objawy jak uporczywe szumy uszne, zawroty głowy i zaburzenia równowagi.
Nawet, kiedy objawy niedosłuchu pojawiają się późno, czasem dopiero w życiu dorosłym, to przyczyn ich występowania można upatrywać we wrodzonych wadach słuchu. Zarówno w diagnostyce, jak i leczeniu istotne znaczenie ma podłoże niedosłuchu, czy jest to wynik wrodzonej wady, czy też nabytej. Uszczerbek słuchu powodować może duży dyskomfort, zwłaszcza psychiczny, stąd pacjentom zapewniana jest pomoc również w dziedzinie psychologii, z zakresu akceptacji swej ułomności i występujących zaburzeń słuchu. Przyczynami wystąpienia głuchoty lub ubytków słuchu mogą być geny, ale również urazy okołoporodowe, czy schorzenia matki w ciąży. Nieleczone niedosłyszenie ma znaczący wpływ na rozwój i jakość mowy u dziecka, a także jej jakość w dorosłości. Aby, ograniczyć odsetek dzieci z nierozpoznaną wadą słuchu przesiewowo wykonuje się w drugiej dobie po narodzinach badanie słuchu. Jeżeli wówczas wynikną jakiekolwiek nieprawidłowości, badanie powtarza się po kilku tygodniach i podejmuje dalsze leczenie oraz diagnostykę. Wrodzona głuchota charakteryzuje się również niezdolnością mówienia, dlatego też nawet kiedy słuch u dziecka jest ograniczony zaleca się leczenie równolegle w kierunku niedosłuchu. Kolejnym etapem konieczności wykonania badań w kierunku niedosłuchu jest wiek trzech lub czterech lat, kiedy dziecko nie mówi. Nawet gdy, wówczas badania słuchu nie wykażą ubytku, warto skontrolować swój słuch w okresie dojrzewania, wówczas mogą pojawić się objawy niedosłyszenia wynikające z wrodzonych uwarunkowań patologicznego kształtowania się aparatu słuchowego. Poza przyczynami wrodzonymi, powodem niedosłuchu najczęściej są infekcje, niekoniecznie ucha, gdyż często niedosłuch pojawia się po źle leczonej anginie, czy zapaleniu gardła, zatok.